İLKNUR KAMALI’DAN YENİ BİR KİTAP DAHA

Celal Bayar Üniversitesi tarafından Yılın Yazarı seçilen Balıkesirli genç yazar İlknur Doğan KAMALI’nın Araştırma-İnceleme türündeki “Asrın Kapısını Açan Modernist Bir Öğretmen ve Yazar: Sabri Cemil YALKUT” başlıklı yeni kitabı çıktı. Dorlion Yayınları (İnsancıl Sahaf) tarafından basılan eser, Sözcü Kitabevi, Oda Kitap, Babil, Kidega, İlknokta, Kitapseç, Pandora, Eganba, Kitapyurdu, İdefix ve D&R vb. kitapçılarda okurlarla buluşuyor. 4 yıllık bir çalışmanın ürünü olan eserde, Sabri Cemil Bey’in hayatı, eserleri ve edebî yönü ilk kez İlknur DOĞAN KAMALI tarafından tanıtılıyor.

Sabri Cemil YALKUT kimdir?

Sabri Cemil Yalkut, asrın kapısında doğan ve Türk milletinin en buhranlı dönemlerinde eserlerini vermiş eğitimci, muharrir, şair ve idareci yönünü aynı potada eriterek vatanı için mücadele eden mümtaz şahsiyetlerden biridir. Cemil Efendi’nin oğlu olan Sabri Cemil Bey, halkın içinde yetişmiş, öğretmen ve idarecilik görevi nedeniyle Osmanlı Devleti sınırları içinde pek çok yeri dolaşmıştır. Sabri Cemil Bey, şiirleri, makaleleri, hikâyeleri, çeviri eserleri, mensur şiir ve tiyatrolarıyla önemli bir sanat ve fikir adamıdır. İdealist bir öğretmen olan Sabri Cemil öncelikle şiirleriyle tanınmıştır. Cemil Bey’in Yıldız (Üsküp), Yeni Mektep (Üsküp), Karesi (Balıkesir), Yeni Fikir (İstanbul), Tedrisat-ı İbtidaiyye Mecmuası (İstanbul) gibi süreli yayınlarda yazıları yayımlanmıştır. Sabri Cemil Bey, bir yandan çeşitli mecmua ve gazetelerde yayımlanan yazılarıyla kendini ifade ederken, öte yandan okulda öğrencisini, sokaklarda halkını aydınlatmak için gayret göstermiştir. Muharrir, yazılarında kimi zaman edebiyat ve dil konularına değinmiş, kimi zaman da pedagojiye yer vermiştir.

MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ ŞAİR VE YAZARLARINI ETKİLEDİ

Sabri Cemil Bey, çocuklar için kaleme aldığı şiirleri, makaleleri, pedagojiye dair çeviri ve telif çalışmalarıyla Meşrutiyet dönemi ile Cumhuriyet döneminde adından sıklıkla söz ettirmiş öğretmen, yazar ve fikir adamıdır. Yazar,  Meşrutiyet dönemi sanatçısı olmasına rağmen, eserlerini üretirken Milli edebiyat dönemi şair ve yazarlarını etkilemiştir. Şair, Atatürk inkılâplarına bağlı yenilikçi bir kişiliğe sahiptir. Sabri Cemil Bey’in eserleri onun çok yönlü ve yeniliğe açık bir isim olduğunun ispatı niteliğindedir. Eserlerinin ortak noktası ise hepsinin didaktik bir amaçla kaleme alınmış olmasıdır.

BALKANLAR’DAKİ TÜRK EDEBİYATININ ÖNCÜSÜ

Yazar, özellikle çocuklar için kaleme aldığı şiirleri ile Balkanlardaki çocuk edebiyatının öncüsü sayılmaktadır. Eğer bugün Balkanlar’da Türk edebiyatından söz edebiliyorsak bunda idealist öğretmenimizin payı oldukça fazladır.

ÖĞRENCİSİ RIFAT ILGAZ

Sabri Cemil Bey’in öğrencilerinden biri Türk edebiyatının unutulmaz yazarı Rıfat Ilgaz’dır. Rıfat Ilgaz’dan başka şair ve bürokrat (büyükelçi) Enis Behiç Koryürek, Atatürk’ün özel kalem müdürü Rıza Soyak ve özel bir bankanın kurucusu olan Kazım Taşkent de Sabri Cemil Bey’in öğrencileri olmuştur.

EĞİTİM REFORMLARINI YAPAN ÖNEMLİ BİR EĞİTİMCİ

Sabri Cemil Bey, Atatürk’ün talimatıyla Cumhuriyet döneminde eğitim reformlarını düzenleyen isimler arasında yer alan önemli bir eğitimcidir.

ÜSKÜP’TEN SINIF ARKADAŞI YAHYA KEMAL

Sabri Cemil Bey’in sınıf arkadaşı Yahya Kemal Beyatlı’dır. Şairin yakın dostları arasında Reşat Nuri Güntekin, o dönemde İstanbul Üniversitesi’nde Türk Edebiyatı Tarihi dersini veren Köprülüzade Mehmet Fuad (Prof.Dr. Mehmed Fuad Köprülü),  Orhan Şaik(Gökyay), Hüseyin Nihal(Atsız) ve Pertev Naili (Boratav) vardır. Söz konusu isimler Sabri Cemil Bey’in yakın arkadaşları olmuşlar, uzun yıllar görüşmeye devam etmişlerdir .

Sabri Cemil Bey’in torunları içinde bilim, sanat ve edebiyat dünyasının yakından tanıdığı isimler vardır. Örneğin Sabri Cemil’in ilk kızı olan Nezahat Hanım’ın torunu Aslı Özyar, hâlen Boğaziçi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesinde Tarih Bölümü öğretim üyesidir. Yine Nebahat Hanım’ın oğlu Öktem Vardar, hâlen TED üniversitesi rektörü olarak görev yapmaktadır. Görüldüğü gibi, aile Türk kültürü ve bilim hayatına hizmet etmeye devam etmektedir. Sabri Cemil Bey makalelerinde Meşrutiyet Döneminin dil ve edebiyat ile ilgili problemlerini ele almıştır. Sabri Bey, bilhassa Balkan dönemi yıllarında, başka bir ifadeyle, Üsküp İdadisinde çalışırken yaptığı çalışmalarda genellikle milli edebiyat hareketinin dil ve edebiyata dair düşüncelerini benimsemiştir.

Yazarın 1908’de Yıldız gazetesinde yayımlanan Lisanımız Sadeleşmelidir  başlıklı yazısı Ömer Seyfettin’in 1911 yılında kaleme aldığı Yeni Lisan başlıklı yazısı ile benzer bir içeriğe sahiptir. Bu durum, Ömer Seyfettin’in Sabri Cemil Bey’den etkilenmiş olabilceğini göstermektedir.